عایق کاری مخازن فلزی؛ مزایا و مواد استفاده شده در عایق کاری مخزن‌های فلزی

مایعات موجود در مخزن‌های فلزی معمولا پس از مدتی دچار تغییر کیفیت یا کاهش حجم می‌شوند. اگر مایعات برای مدت زمان زیادی در مخزن ماندگار شوند یا شرایط نگهداری مخزن مطلوب نباشد، احتمال تغییر حجم و خصوصیات مایع وجود دارد. یکی از راهکارهایی که برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی پیشنهاد می‌شود عایق کاری مخازن فلزی است. با انجام عایق کاری مخزن‌های فلزی افت کیفیت یا کاهش حجم مایع تا حد زیادی کمتر خواهد شد و برای زمان‌های بیشتری می‌توان از مایع موجود استفاده کرد.

عایق کاری مخازن فلزی چگونه صورت می‌گیرد؟

مخازن فلزی جزو قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین تجهیزات برای نگهداری مایعات از جمله آب هستند. تانکرهای فلزی در پشت بام بسیاری از خانه و مناطق صنعتی قابل مشاهده است و سال‌هاست که مهم‌ترین منابع نگهداری آب محسوب می‌شوند. از دیرباز تلاش‌های گسترده‌ای برای پوشش سطح تانکرهای فلزی انجام شده و از مواد مختلفی نیز استفاده شده است.

معمولا عایق کاری مخازن فلزی به صورت خارجی انجام می‌شود و پوسته بیرونی تانکر با عایق پوشانده خواهد شد. در برخی مواد و استفاده‌های خاص، درون تانکر نیز توسط مواد شیمیایی عایق بندی می‌شود. تماس برخی از مواد صنعتی با فلز باعث ایجاد واکنش شیمیایی شده و به همین دلیل باید سطح داخلی تانکر نیز عایق بندی شود.

مزایای عایق کاری مخازن فلزی

عایق کاری مخزن‌های فلزی مزیت‌های فراوانی دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

خنثی‌سازی تاثیرات آفتاب و تغییرات دمایی

بسیاری از مواقع تانکرها و منابع فلزی دائما در تیررس نور آفتاب هستند. همچنین سطح آن‌ها در مقابل باران، برف و سرما پوششی ندارد و تغییرات دمایی زیادی را تجربه می‌کنند. فلز ضریب انتقال حرارت بسیار بالایی دارد. در نتیجه گرما یا سرما به سرعت به مایع درون تانکر منتقل می‌شود که می‌تواند باعث یخ زدگی، تبخیر، واکنش شیمیایی و افت کیفیت شود. عایق کاری می‌تواند این اثرات را خنثی کند.

جلوگیری از زنگ زدگی

از دیگر علت‌های عایق کاری مخازن فلزی جلوگیری از زنگ زدگی بدنه تانکر است. بدنه تانکرها اگر همزمان در معرض رطوبت و هوا قرار بگیرند سریعا زنگ زده و استقامت خود را از دست می‌دهند. همچنین زنگ زدگی باعث ورود ترکیبات فلز به درون آب یا مایع درون تانکر شده که باعث ایجاد تغییر در ماهیت و خواص آن‌ها می‌شود.

جلوگیری از تاثیرات متقابل محیطی

تعدادی از عایق‌ها در محیط‌های زیرزمینی یا حتی در زمین دفن می‌شوند. در این مواقع باید عایق کاری مخازن فلزی با حساسیت بیشتری انجام شود تا مایعات درون تانکر به بیرون نفوذ نکرده و همچنین رطوبت محیط یا مواد پیرامونی و حشرات مضر وارد تانکر نشوند. این اتفاق می‌تواند باعث تخریب تانکر یا آسیب‌های مختلف به محل دفن شود.

مقاوم‌سازی در برابر آتش

برخی از مواد عایق کاری مخازن فلزی خاصیت ضد حریق دارند. گاهی تانکرها محل نگهداری سوخت‌ یا مواد اشتعال‌پذیر بوده که مستعد انفجار نیز هستند. بنابراین باید سطح خارجی تانکر با موادی عایق بندی شود که اجازه انتقال حرارت و اشتعال را به بدنه تانکر و مایع درون آن ندهند. بسیاری از محیط‌های صنعتی چنین شرایطی دارند و برای افزایش ایمنی کارگاه و کارکنان، صاحابان مجموعه ملزم به عایق کاری مخزن‌های فلزی هستند.

کاهش هدررفت انرژی و سرمایه

عایق کاری مخازن فلزی به خوبی از هدر رفت انرژی و منابع جلوگیری خواهد کرد. جلوگیری از افت کیفیت مایع، کاهش تبخیر و یخ‌زدگی، عدم نیاز به اقدامات بازیابی مایع، عدم نیاز به تنظیم دمای مایع پس از خروج از تانکر و … باعث کاهش هدر رفت سرمایه و زمان خواهد شد.

مواد عایق کاری مخازن فلزی

از مواد مختلفی برای عایق کاری مخزن‌های فلزی استفاده می‌شود که ایزوگام یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین گزینه‌ها است. ایزوگام به خوبی از انتقال رطوبت جلوگیری می‌کند و مقاومت نسبتا خوبی در برابر تغییرات دمایی دارد. این روش که به قیرگونی هم معروف است می‌تواند از بدنه تانکر در برابر ضربات و فشارها نیز محافظت کند.

طی سال‌های گذشته مواد پلیمری توانسته‌اند محبوبیت زیادی بین پیمانکاران صنعتی پیدا کنند. یکی از کاربردهای این مواد عایق کاری مخازن فلزی است. با استفاده از مواد پلیمری امکان عایق کاری به صورت خارجی و داخلی وجود دارد. این مواد به خوبی می‌توانند سوراخ‌ها، ترک‌ها و شکاف‌ها را پر کنند. همچنین ترکیبات پلیمر آب‌گریز هستند و در تماس با آب واکنش شیمیایی نخواهند داشت.

عایق نانو مقاومت بسیار خوبی در برابر حریق، رطوبت، باکتری و اشعه‌های یو وی دارند و به همین علت از این مواد به عنوان عایق برای موارد ویژه استفاده می‌شوند. مخازنی که در محیط‌های صنعتی پر خطر است با مواد نانو عایق بندی می‌شود تا کارکنان و تجهیزات از خطرات جانی و مالی در امان باشند.

پلی یورتان نیز طی چند سال گذشته جزو مواد پر کاربرد برای عایق کاری مخازن فلزی بوده است. مقاومت بالا در برابر اشعه‌ها و واکنش‌های شیمیایی و همچنین استقامت در برابر سایش و خراش جزو مهمترین ویژگی‌های این ماده است. از دیگر مواد مصرفی برای عایق کاری مخازن فلزی می‌توان به پلی اوره و اپوکسی بیس فنول اشاره کرد که بنا به شرایط محیطی، کاربری و اهمیت پروژه می‌توانند به عنوان ماده عایق بندی تانکرها استفاده شوند.

جمع بندی

عایق کاری مخزن‌های فلزی یک راهکار برای صرفه جویی در هزینه‌های بهره برداری است. گرچه این کار نیاز به بودجه اولیه خواهد داشت اما تاثیرات آن در بلندمدت باعث برگشت هزینه و صرفه جویی بیشتر در سرمایه‌های مالی، زمانی و انسانی خواهد شد.

انتخاب ماده برای عایق کاری مخازن فلزی باید با توجه به شرایط محیط، تغییرات دمایی در طول سال، مایع درون تانکر، اهمیت پروژه، میزان استفاده از تانکر و خطرات احتمالی مثل آتش یا تخریب بنا انجام شود. به همین ماده مناسب عایق بندی برای همه شرایط یکسان نخواهد بود. بهتر است قبل از انجام عایق کاری مخزن‌های فلزی پیرامون مواد مختلف بررسی‌های کاملی داشته باشید و تنها قیمت یا سهولت انجام کار را ملاک تصمیم‌گیری قرار ندهید.